Hoe blijft de witlofsector onkruid de baas?

Na dit groeiseizoen verliezen akkerbouwers die witlof telen drie belangrijke herbiciden. Voor Safari staat de opgebruiktermijn op 12 augustus 2024, voor Dual Gold 960 EC staat deze op 23 juli 2024 en voor Bonalan geldt een opgebruiktermijn tot 12 mei 2024.

Onderzoek heeft wel tot nieuwe inzichten geleid. Onderzoekers uit de sector zien techniek als een volhoudbare methode om onkruid mechanisch of geautomatiseerd te beheersen. Onlangs kregen telers op de witlofdag uitgelegd hoe ze onkruid de baas kunnen blijven.

Spiegels en lasers

Met lasertechniek bijvoorbeeld is ook onkruid te bestrijden. Mechanisatiebedrijf Rovadi haalde een tijdje terug met de LaserWeeder een 1,5 miljoen dollar kostende machine naar Nederland. Van deze Amerikaanse machine van het bedrijf Carbon Robotics zijn er inmiddels drie verkocht in Nederland.

‘De basis van de LaserWeeder zijn dertig CO2-lasers van 150 watt per stuk die hun laserstraal op beweegbare spiegels richten’, licht Rovadi-directeur Rob van Dijck toe. ‘Veertien gewascamera’s herkennen met kunstmatige intelligentie onkruid in een vroeg stadium.’

De spiegels krijgen een signaal waar het onkruid staat en richten zo de laserstraal exact op de juiste positie, vervolgt Van Dijck. ‘De laser verschroeit het kiemend onkruid.’ Er is een trekker met minstens 100 pk op de aftakas nodig om de machine aan te drijven. De capaciteit ligt op zo’n 0,5 hectare per uur.

De LaserWeeder is 5,8 meter breed en kan zo drie teeltbedden van 1,80 meter breed meepakken. In Nederland zijn er al goede ervaringen mee in onder meer spinazie, rucola en babyleaf. Volgens Van Dijck is het laserapparaat ook toepasbaar te maken voor de witlofteelt.

Aanpak in de rij

Onderzoeker Mark Reiling van Hogeschool Saxion zocht uit welke slimme technieken effectief zijn om onkruid in de rij aan te pakken. Hij keek daarbij niet naar direct panklare machines. Reiling onderzocht bijvoorbeeld de effectiviteit van het aanstippen van onkruid met een hitte-element in een rij uien. Dat onderzoek deed hij samen met studenten van Aeres Hogeschool Dronten.

‘Het element van 500 graden heet een halve seconde op kiemend onkruid is voldoende om het te laten verwelken’, constateert Reiling. ‘Je kunt de vorm van het hitte-element aanpassen om ook groter onkruid aan te pakken, al is dat wel minder effectief. Groot onkruid kun je het best aanstippen in het groeipunt. Je moet uitkijken dat je het gewas niet raakt, want daar waar we dat tijdens proeven deden, hadden we zichtbare schade aan de uien.’

Zoektocht chemische opties

Voor chemische opties kunnen telers, als de opgebruiktermijn van Safari, Dual Gold en Bonalan is verlopen, alleen nog grijpen naar de herbiciden Kerb Flo en AZ 500. Vanwege dit krappe middelenpakket onderzocht Delphy de afgelopen twee jaar in opdracht van kenniscoöperatie Witcop, vier onkruidmiddelen die elders in Europa al een toelating in witlof hebben. Mocht een middel geschikt blijken, dan is de kans groot dat het middel bij aanvraag ook in Nederland een toelating zal krijgen.

‘De resultaten uit het onderzoek zijn wisselend, maar geven ons wel nieuwe inzichten’, zegt Niek Stoel van adviesorganisatie Chicogrow. Zo bleek volgens de teeltadviseur dat een volledige aanpak van meldes met enkel herbiciden ontoereikend is.

Ook veenwortel blijkt lastig te bestrijden. ‘Voor drie middelen was geen blijvend effect te zien en het voor het vierde middel werd het witlofgewas zelf ook te fors geremd. ‘Bij de andere drie geteste middelen was er ook wel degelijk een gewasreactie, maar die was wel acceptabel.’