Zelfoogsttuinderij Wortels in Breda zoekt andere thuishaven

Community Supported Agriculture (CSA). Ofwel landbouw die door de lokale gemeenschap wordt ondersteund. Zelfoogsttuinderij Wortels in Breda heeft dat draagvlak. Maar de gemeente zette recentelijk een streep door de rekening. 'Ik ben ongelooflijk boos', zegt Veerle Bruning.

Terug naar het begin. Bruning werkte na haar opleiding biologisch-dynamische landbouw aan de Warmonderhof in Dronten twintig jaar op een antroposofische boerderij. Maar het begon te kriebelen om iets anders te gaan doen toen ze in Antwerpen van CSA hoorde.

'Het CSA-concept trok me', vertelt Bruning. 'Je betrekt mensen in de bedrijfsvoering en doet het echt samen. Mensen dragen het risico van het bedrijf mee. Eens in de maand hebben we een samenwerkochtend en kunnen de mensen meehelpen.'

Bruning ging in 2016 op zoek naar grond en vond die een jaar later in het Markdal in Ulvenhout. Sindsdien pacht ze de grond van stichting Markdal. De percelen vallen onder het Natuur Netwerk Brabant. Op voorwaarde van een goed plan zou Bruning de gronden uiteindelijk kunnen kopen met subsidie van de provincie. 'Onder bepaalde voorwaarden', licht Bruning toe. 'Denk aan inpassing in het landschap en verbetering van de natuurkwaliteit.'

Weerstand omwonenden

Twee jaar geleden maakte Bruning de afspraak met de stichting Markdal om een plan op te stellen. Ze ging samen met Tijmen Hoogendijk van ZLTO aan de slag. Maar al snel was er weerstand onder omwonenden, die zich verenigden in de stichting Natuurbehoud Markdal. 'Die mensen waren al vanaf het begin dat ik hier kwam aan het protesteren. Ze zeiden dat ze last hadden van zaaiende en schoffelende mensen op het land en het verkeer. Ze wilden alleen natuur; grasland en een weids uitzicht.'

Dat wilden gemeente Breda en provincie Brabant ook, bleek al snel. Kruidenrijk grasland moest er komen in het Markdal. Bruning verzamelde drieduizend handtekeningen voor behoud van de tuinderij en diende toch haar plan in. In de hoop dat het Groen Ontwikkelfonds Brabant bij de verkoop van de gronden zou kiezen voor het voortbestaan van Wortels in Breda. 'Gezien de meerwaarde voor de natuur, het maatschappelijk belang en de eerder gemaakte afspraak.'

Gedesillusioneerd

De hoop bleek ijdel. Vorige maand werd duidelijk dat Wortels in Breda achter het net vist. 'We zijn totaal gedesillusioneerd', steekt Bruning haar frustraties niet onder stoelen of banken. 'Het is extra pijnlijk dat juist de tegenstanders van ons plan de grond gegund krijgen. Er komt nu dus kruidenrijk grasland. Ik zie het voordeel niet. Wortels in Breda is ook natuur. Op een tuinderij als de onze, met veel landschapselementen, leven veel meer verschillende planten, bloemen en insecten dan op het kruidenrijke grasland dat de gemeente wil. Juist de diversiteit van het landschap is goed voor de biodiversiteit.'

Ook de veranderde functie van de grond, van natuurinclusieve landbouw naar schraal grasland, steekt Bruning. 'Het ergste van alles: een historische dorpsakker waar boeren eeuwenlang voedsel op verbouwen gaat verloren.'

Zo weet Bruning meer argumenten waarom Wortels in Breda in het Markdal thuishoort. Toch is er ook berusting. 'Het is een voldongen feit. We hebben echt alles geprobeerd. Een rechtszaak is zinloos. Die houdt alleen stand als de grond van ons was geweest.

'Breda wil met ons op zoek naar een alternatieve akker. Dat is heel lastig. Veel grond heeft de bestemming natuur, en dan kan het al niet. En landbouwgrond is veel te duur voor ons. Dat past ook niet in het CSA-concept voor een eerlijke prijs.'

Toch geeft Bruning de strijd niet op. 'Wortels in Breda verdient een toekomst. Ik zoek door, maar vind dat heel moeilijk door alles wat er de afgelopen jaren is gebeurd. Ik heb de steun van overheden en natuurinstanties nodig. Het is zoeken naar een speld in een hooiberg.'