‘Veel factoren bepalen veiligheid van dieren bij stalbrand’

Wat is de belangrijkste maatregel?

'Bij renovatie of nieuwbouw is dat om zoveel mogelijk risicovolle apparatuur in een apart brandcompartiment te plaatsen. Dan hebben we het over alles wat elektronica is, zoals de eierinpakker, de aandrijf- en regelsystemen van de voerinstallatie, de ventilatie, enzovoort. Een detectie- en blussysteem in deze risicoruimte kan een brand dan vroegtijdig opsporen en blussen. Bedenk daarbij dat een stal wel veertig jaar blijft staan en renovatie vaak pas na vijftien of twintig jaar aan de orde is. Hierdoor kan het jaren duren voordat deze maatregelen ook daadwerkelijk leiden tot landelijk minder stalbranden.'

Een watermistsysteem met hoge wateropbrengst en van het juiste materiaal kan werken

Hilko Ellen, onderzoeker bij Wageningen University & Research

'Een technische ruimte komt, volgens het Bouwbesluit 2012, niet vaak voor op veehouderijbedrijven. Het enige wat daaronder valt, is de meterkast. Maar vaak staat deze in een ruimte die ook voor andere dingen wordt gebruikt. Bijvoorbeeld voor opslag of als werkplaats.'

Helpt compartimentering van de dierruimten?

'Ook dit kan alleen bij nieuwbouw of renovatie door een brandmuur tussen de compartimenten te maken. Maar met alleen een brandmuur ben je er nog niet. Door hitte, vonken of vliegvuur kan een brand toch overslaan. Ook kan de rook in een ander compartiment terechtkomen.'

'Je blijft als ondernemer daarom afhankelijk van de brandweer, maar ook van allerlei andere factoren. Denk aan de plek waar de brand uitbreekt, hoe snel de brand wordt ontdekt en het weer. Onlangs in het Gelderse Puiflijk was de brandweer er snel bij en kon het overslaan van de brand naar het tweede compartiment worden voorkomen.'

'De overdekte uitloop die je bij vleeskuikens onder het Beter Leven-keurmerk nodig hebt, werkt brandveiligheid juist tegen. De afstand tussen stallen wordt hierdoor namelijk kleiner.'

En in bestaande stallen?

'Daar verbeter je de brandveiligheid niet zomaar. De verplichte elektrakeuring die elke drie tot vijf jaar moet worden uitgevoerd en de jaarlijkse brandveiligheidskeuring zullen helpen. Maar er zijn ook factoren die de brandveiligheid tegenwerken. Voorbeelden zijn het gebruik van stro of ruwvoer als hokverrijking of milieumaatregelen om emissie uit de stal te verminderen.'

'En als je na een keuring een rattenplaag krijgt, dan loop je ook weer risico op brand. Dit terwijl het tegenwoordig niet bepaald gemakkelijk is om dit soort plaagdieren te bestrijden.'

Wat is mogelijk in de dierverblijven?

'In een stal met dieren bevinden zich altijd voermachines, ventilatoren, enzovoort. Die kunnen brand veroorzaken. En als er eenmaal brand is, dan kun je ook lang niet alle dieren zomaar de stal uit krijgen. Een brand snel opsporen, is daarom noodzakelijk.'

'Probleem is dat branddetectieapparatuur niet lang werkt in de stalomgeving en sprinklers – zoals die in kantoren zitten – kun je ook niet gebruiken in een dierverblijf. Een watermistsysteem kan werken, maar moet aan hoge eisen van wateropbrengst en materiaal voldoen. Een pvc-leiding zal snel bezwijken bij brand.'