Droge zomer van 2022 zorgt voor groter stikstofoverschot

Dat blijkt uit de nieuwste cijfers in de mineralenbalans van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Door de droge zomer groeide het gras veel minder goed. Hierdoor werd minder stikstof vastgelegd in gras. 84 miljoen kilo stikstof verdween naar de lucht, de overige 228 miljoen kilo werd niet benut in de bodem. Sinds 2018 is het stikstofoverschot niet zo hoog geweest. Dit is het deel van de stikstof dat niet wordt omgezet in landbouwproducten.

Het stikstofoverschot wordt berekend door de aangevoerde hoeveelheid stikstof via onder meer krachtvoer en kunstmest. Daar wordt de hoeveelheid stikstof van afgetrokken die is vastgelegd in dierlijke en plantaardige producten en de hoeveelheid stikstof die is afgevoerd buiten de landbouw, zoals door export, mestverwerking en gebruik door particulieren. Een groot stikstofoverschot is niet gunstig, omdat stikstof onder meer terecht kan komen in grond- en oppervlaktewater.

In 2022 werd 229 miljoen kilo stikstof van het land afgevoerd via ruwvoeroogsten. De veehouderij had 257 miljoen kilo stikstof nodig als ruwvoer voor het vee. Het tekort moest volgens het CBS worden gecompenseerd met een 'voorraadmutatie' van ruwvoer van 27 miljoen kilo stikstof. Dit betekent dat veel meer ruwvoer uit de voorraad balen en kuilen werd gehaald dan er in 2022 werd ingestopt. De ruwvoervoorraad nam dus af. Gelukkig was 2021 juist een goed jaar voor de ruwvoervoorraad. Toen nam deze toe met 10 miljoen kilo stikstof.

In tegenstelling tot ruwvoer ging het goed met de afvoer van stikstof via plantaardige akkerbouwgewassen. De afgevoerde stikstof in plantaardige producten nam toe met 8,4 procent ten opzichte van 2022, tot 90 miljoen kilo stikstof. Vooral de tarweoogst was groter. Er werd 22,7 procent meer stikstof afgevoerd in tarwe dan in 2021.

Krachtvoer en kunstmest

Het CBS heeft verder berekend dat krachtvoer en kunstmest zoals gebruikelijk de grootste stikstofbronnen waren in 2022. Er werd voor 410 miljoen kilo aan krachtvoer en 194 miljoen kilo aan kunstmest aangevoerd. De aanvoer via krachtvoer nam met 2 miljoen kilo af ten opzichte van een jaar eerder. Via kunstmest was de daling nog wat groter. Er werd 18 miljoen kilo minder stikstof aangevoerd via kunstmest. Het CBS denkt dat dit komt door de gestegen prijzen van kunstmest in 2022, door de gestegen gasprijzen.

De hoeveelheid stikstof uit dierlijke mest nam af van 471 miljoen kilo in 2021 naar 467 miljoen kilo in 2022. Rundvee scheidde 1,3 procent minder stikstof uit. Dat komt onder meer door een andere samenstelling van het ruwvoer. De stikstofuitscheiding vanuit de varkenshouderij nam af met 0,3 procent en vanuit de pluimveehouderij met 0,8 procent. Een belangrijke oorzaak is dat het aantal varkens en pluimvee afnam in 2022.